terug naar kaft (voorpagina)      

computerschaak

1e jaargang no.1           februari 1981

Orgaan van de Computer Schaak Vereniging Nederland.

Redactie: J. ten Have en Drs. S. Kooi

Redactieadres Stadionweg 150     1077 SZ Amsterdam

Bij de start van de CSVN

Wie had 50 jaar geleden al kunnen denken aan computerschaak? Niemand natuurlijk, want de computer bestond nog niet. Wel sprak men destijds reeds over machinaal schaken en doorgewinterde positiespelers werden wel eens vergeleken met een schaakmachine. Daarmee bedoelde men dan dat de spelers i.q. hun zetten bepaalden op strikt logische gronden (die samenhingen met de aard der stelling) en daarbij geen diepe berekeningen of combinaties maakten.

Hoe geheel anders is het uitgepakt! De computer verscheen en van het eerste ogenblik af is er grote belangstelling geweest voor het schaken door deze wonderlijke machine. De programma's gingen evenwel in die richting dat de computer niet speelde als een schaakmachine, zoals wij ons die vroeger voorstelden, maar juist als een uitblinker in het voeren van diepe berekeningen in alle mogelijke richtingen, vele miljoenen per minuut.

Voorshands wordt in het computerschaak veel (te veel) nadruk gelegd op "brute force" , de brute kracht. Daarnaast echter tracht men zoveel mogelijk bekende, veel voorkomende patronen in het programma te "vangen". Of deze combinatie van berekening en herkenning op den duur zal leiden tot het gefundeerde schaak van meesters en grootmeesters, valt moeilijk te voorspellen. Zeker is, dat de sterk verhoogde belangstelling voor computerschaak ons dichter bij de oplossing zal brengen. De oplossing die de computer hetzij kroont tot wereldkampioen, hetzij erkent als een sterke, maar eenzijdig ontwikkelde speler.

In dit verband is de oprichting van de vereniging voor computerschaak zeer te begroeten en ik wens de leden dan ook veel succes toe bij de bestudering van de mogelijkheden van de computer en vooral bij het aangeven van methodes die zullen leiden tot verbetering of bij voorkeur tot  'vermenselijking" van het programma.

Max Euwe.

Ten geleide

Met "gemengde gevoelens" presenteren wij onze nieuwe vereniging. Wat heeft ons bijeengedreven? Is het de strijd tussen mens en machine die ons trekt? Zien wij in de computer een bondgenoot die ons helpt ons inzicht in het schaakspel te verdiepen? Zoeken wij een schaakmakker ter vervanging van de afwezige menselijke tegenstander? Of hopen wij dat er een nieuwe vriendenkring zal ontstaan? Het is onze wens dat de CSVN iets van uw gading te bieden zal hebben

Namens het bestuur,

W.J.G. Mees,

voorzitter CSVN

Van Bestuur en Redactie

De Alexander Rueb Stichting ( ter bevordering van schaakspel en schaakstudie) benoemde in 1979 een Computercommissie omdat te voorzien was dat het computerschaak in snel tempo de schaakwereld zou gaan veroveren. Er werd contact gelegd met schaakprogrammeurs, met kenners van micro-computers en met de belangstellenden die vaak al een schaakcomputer in hun bezit hadden.

Op grond van een aantal enthousiaste, voorbereidende besprekingen werd in "Schakend Nederland"van maart 1980 een oproep geplaatst, waarin aanmelding gevraagd werd van lezers die belangstelling hadden voor de oprichting van een vereniging, die tot doel zou hebben:

a. Het bevorderen van een gereglementeerd gebruik van de computer voor schaakdoeleinden.

b. Het verzamelen van gegevens over schaakprogramma's en schaakmicro-computers en het geven van voorlichting hierover.

c. Het onderzoeken van de consequenties van het gebruiken van computers in de schaakwereld en zonodig het opstellen van regels of een gedragscode.

d. Het organiseren van wedstrijden en prijsvragen en het verlenen van medewerking aan evenementen op het gebied van computerschaak.

Op 18 oktober 1980 werd in Utrecht de CSVN opgericht door een dertigtal belangstellenden die zich allen promt als lid aanmeldden.

De belangstelling in het hele land bleek daarna zeer groot te zijn. Op 14 februari 1981, 11 uur zijn leden en belangstellenden uitgenodigd voor een bespreking in de TH te Delft, waar de directe taken van de CSVN aan de orde komen.

's Middags om 14 uur zullen in enkele zalen veertig schaakcomputers gedemonstreerd worden. Na een korte technische toelichting van J.Louwman hebben de leden gelegenheid partijen met de computers te spelen.

Tijdens de ochtendvergadering zal Ir. B. Swets als vertegenwoordiger van de ICCA inlichtingen geven over deze wereldorganisatie voor computerschaak. De CSVN streeft er als nationale organisatie naar, het werk van de ICCA zoveel mogelijk te steunen.

In het contact met de KNSB kwam naar voren dat het computer-schaak een algemeen schaakbelang dient en dat het spelpeil van jong en oud erdoor stijgt. Het "oefenen thuis"is immers zoveel aantrekkelijker gemaakt!

Van de zeer vele leden der computer-hobby-clubs zullen ongetwijfeld veel niet-schakers zich intensief met het schaakspel gaan bezighouden. Uit het feit dat er reeds 30.000 micro-schaakcomputers in Nederland verkocht werden, mag rustig verondersteld worden dat er talloze niet-clubschakers en niet KNSB leden thuis aan een computers zitten. Een nauwe band met de KNSB, als bijzondere onderbond, lijkt voor de CSVN wenselijk.

Onderzocht wordt in hoeverre het mogelijk is mede te werken aan de totstandkoming van toernooien tussen de grote computerprogramma's en eventuele krachtmetingen van microcomputers. In elk geval is het de bedoeling de leden op de hoogte te houden van alle evenementen op dit terrein.

Als medium daarvoor is het blad COMPUTERSCHAAK bedoeld, dat uitsluitend aan CSVN-leden wordt toegezonden. Het groeiende aantal leden zal voor de omvang van het blad, en voor het aantal nummers per jaar, bepalend zijn. De redactionele inhoud is voor een groot deel afhankelijk van de wensen, ideeën en bijdragen vanuit de lezerskring. Gaarne dus wat spontane medewerking.

J. ten Have.

Tot zover het eerste COMPUTERSCHAAK exemplaar. uitgebracht in februari 1981. In de komende zeven pagina's zal een terugblik worden gegeven aan de activiteiten die de CSVN in 25 jaar ontwikkelde. Alle facetten komen aan bod.

DE CSVN ORGANISEERT HET NEDERLANDS KAMPIOENSCHAP 1981 voor zelf geschreven computer-schaakprogramma's

Jan Louwman

Een toekomstig evenement van de eerste orde in het nog jonge bestaan van de CSVN is het door de CSVN in september a.s. te organiseren kampioenschap van Nederland voor zelfgeschreven Nederlandse computerschaakprogrammma's.

Dit toernooi wordt van 25 t/m 27 september 1981 in De Uithof te Utrecht gehouden. Namens het organisatiecomite geef ik wat voorlopige informatie over dit toernooi, dat overigens o.a. organisatorisch en finacieel door de redactie van het blad Batabus wordt gesteund, een zaak waar het bestuur van de CSVN heel blij mee is. Zonder hulp van derden kan de CSVN een dergelijk toernooi niet organiseren, want de organisatie is bepaald geen sinecure en er zijn behoorlijke financiële consequenties aan verbonden. Dat is wel gebleken bij soortgelijke internationale toernooien, die in Londen en Linz werden gehouden.

Het computerschaakprogramma moet uiterlijk 1 augustus 1981 operationeel zijn. Na die datum zal ik in de maand augustus elk deelnemend programma met een van mijn commerciële computers als tegenstander testen op het speltechnisch juist functioneren. Van belang is dus niet hoe sterk het programma speelt, maar wel of het programma zonder problemen een partij afwerkt, alle voorgeschreven schaakregelsuitvoert en zonder problemen te bedienen is. Verder dienen bij aanmelding de navolgende gegevens te worden verstrekt:

- naam van het programma

- Namen van de programmeur(s) en andere medewerkers

- Een adres van een van hen.

- Gegevens over het computersysteem (hoeveel geheugen, processor, speciale hardware).

- Gegevens over het programma (programmeertalen, grootte, openingenboek, eindspelfuncties, alfa-beta-algoritme, eigen technieken). 

- Gegevens over communicatie tussen het programma van de buitenwereld (commando's, intoetsen van zetten, herstellen van fouten, speciale boodschappen).

- Het programma moet op meerdere computers over te brengen zijn, omdat in het toernooi elk programma 3 partijen tegelijk speelt. Voor de benodigde meerdere computers zal het organisatiecomite zorgen.

Wij stellen ons voor gemiddeld per zet 3 1/3 minuut bruto bedenktijd toe te staan voor zetten. Dat is totaal per partij per kleur 180 minuten. Is na 54 zetten de partij niet beëindigd, dan vogt arbitrage door een deskundig schaker. Een partij duurt dus maximaal 6 uur!! De laatste dag van het toernooi zullen de twee sterkste Nederlandse computerschaakprogramma's in een toernooi tegen de twee sterkste commerciële computers spelen, op dat moment vermoedelijk de Morphy Master en de Mephisto met verbeterd schaakmoduul. Het doel hiervan is een indruk te krijgen van de speelsterkte van de beste Nederlandse computerschaakprogramma's ten opzichte van de beste op de markt zijnde H.H.C's (Home Chess Computers).

Inschrijfgeld wordt niet gevraagd, geïnteresseerden hebben t.z.t. gratis toegang tot het toernooi; enkele partijen worden door middel van demonstratieborden door deskundige schaker becommentarieerd. Wij stellen ons voor bescheiden aanmoedigingsprijzen te verbinden aan de drie hoogst geplaatsten.

De CSVN, jong qua leeftijd, blijft actief!

Jan Louwman

COMPUTERSCHAAK EN ARTIFICAL INTELLIGENCE

Een veel gehoorde vraag is: Wat is de betekenis van Computerschaak in breder verband. Het is niet gemakkelijk daar in kort bestek een antwoord op te geven. Dat komt omdat Computerschaak op zich behoort tot het gebied van de Artificial Intelligence. Eenmaal op dat gebied aangekomen rollen de belangrijke vragen in veelvoud over de mens heen. We zullen er enkele opnoemen:

1. Wat is intelligentie?

2. Kunnen computers intelligent zijn?

3. Wat is denken?

4. Kunnen computers denken?

5. Wat is leren?

6. Kunnen computers leren?

7. Wat is kennis?

8. Is kennis eigenlijk principieel mogelijk? Zo ja, dan:

9. Wat is struktuur, de samenhang van kennis?

10.Wat is de relatie tussen de samenhang van de kennis en de neerslag van het gekende in recepten van handelingen?

Het is duidelijk dat de hier opgesomde vragen van belang zijn voor het maken van computerprogramma's, maar daarnaast zijn het ook kernvragen uit de psycholgie en/of uit de filosofie. Er zijn daarom ook mensen die menen dat Artifical Intelligence een onderdeel is van de filosofie. 

De bovengenoemde vragen kunnen niet zomaar beantwoord worden. Zelfs als we ons gebied verkleinen - en daar kleven weer andere filosofische bezwaren aan ( het holistische argument !) -, dan kunnen we nog niet met de vragen uit de voeten. Laten we het schaakspel als voorbeeld nemen om te laten zien hoe moeilijk een en ander wel niet is: Wat is schaakkennis? etc. En als we van al die zaken al een beetje weten wat het voorstelt, dan blijkt het nog ontzettendmoeilijk deze zaken adequaat in een computerprogrammate representeren. Op dat gebied wordt juist tegenwoordig zeer veel onderzoek verricht.

Het schaakspel is niet het enige deelgebied waarop systemen ontwikkeld worden die tot expert-niveau zullen moeten rijken. Op het gebied van automatisch vertalen werkt men eveneens hard aan vooruitgang en bij de medische diagnostiek heeft men al systemen ontworpen die in hetstellen van de diagnose in bekwaamheid de arts evenaren. 

Onderzoekers op computerschaakgebied mogen dan op een heel klein gebied hun aktiviteiten ontplooien en de direkte toepassing mag ver te zoeken zijn, zeker is dat als het hen gelukt om een schaakmachine te creëren, die sterker speelt dan de wereldkampioen, we een doorbraak hebben in Artifical Intelligence: een machine die betere beslissingen neemt dan de mens in het schaakdenken. De grote vraag is: hoelang zal het nog duren aleer het zover is.

Jaap van den Herik

Van Bestuur en Redactie

CSVN en KNSB

In de bondsvergadering van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond werd op 25 april 1981 de aansluiting van de CSVN  als bijzondere bond bij de KNSB goedgekeurd. Hierdoor wordt een optimale samenwerking tussen "Computerschaak" en "personenschaak" gewaarborgd. Een eerste resultaat was het adressenbestand van onze ledenadministratie kon worden verwerkt in de computer waarvan ook de KNSB gebruik maakt. Daarmee zijn de geboorteweeën van onze snel groeiende vereniging overwonnen. Een tweede winstpunt is dat de leden, die geen lid van de KNSB zijn, nu ook het tijdschrift "Schakend Nederland" ontvangen.

Contributie

In verband hiermee werd op de ledenvergadering in Delft vastgesteld, dat de contributie voor het kalenderjaar 1981 f 40,-. is (voor leden KNSB f 30,-.) Voor niet-leden van de KNSB, die tot nu toe op grond van vroegere mededelingen f 30,-. betaalden, geldt deze verhoging niet voor 1981.

Gambiet '82, de nieuwe Nederlandse computerschaak kampioen!

Het computerschaakkampioenschap 1982 is weer achter de rug. Drie dagen lang was de "Leeuwenborch" van de landbouwhogeschool in Wageningen het toneel van een spannende strijd. Tot het laatst bestond de mogelijkheid, dat drie programma's met een gelijk aantal punten bovenaan zouden eindigen. Uiteraard besliste Gambiet'82 van Wim Rens de strijd in zijn voordeel door YNCT 2.0 (Luuk de Vries) te verslaan en daarmee revanche te nemen voor de nederlaag van vorig jaar. Weliswaar verloor Gambiet '82 van de verrassend sterk spelende Rebel (E.Schroder), maar deze verloor op zijn beurt weer van YNCT 2.0. Op de tweede t/m vierde plaats eindigden met een gelijk aantal punten, een volpunt achter de kampioen,YNCT 2.0, Rebel en een andere nieuwkomer, Chess 0,5X van W.H.Elsenaar. Hierbij lieten zij o.a. PION en Dappet, die reeds vorig jaar tot de voorste gelederen behoorden, achter zich.

De volledige uitslag:

1. Gambiet '82   W.J.Rens               Nortstar/Xerox           7½

2. YNCT 2.0        L.C.de Vries         Sharp MZ 80B           6½

3. Rebel              E.Schröder            TRS 80                       6½

4. Chess 0.5X   W.H.Elsenaar        PDP 11/70                 6½

5. PION               Team TH Delft      PDP 11/70                  6

6. Dappet            D.Hartman/P.Kouwenhoven PDP 11/70    6

7. PK'83            A.R.D.van Bergen   PDP 11/70                 5

8. Storm'82        Th. v/d Storm          PDP 11/70                  3

9. Usurpator        H.G.Muller             AIM 65                          3

10,GVNAC        G.Vriend                 DEC 10                        2

11.Schaker        E.F.R. Knoop        OSI Challenger            2

12.Loper'82        L.H.Verberkt        Video Genie                 0

Hieronder vier partijen uit het kampioenschap:

YNCT 2.0 - Gambiet '82

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-0 Le7 6.Te1 b5 7.Lb3 d6 8.c3 0-0 9.h3 Pa5 10.Lc2 Dd7 11.d4 Pc6 12.dxe5 dxe5 13.De2 Td8 14.a4 b4 15.Le3 bxc3 16.Pxc3 Lb4 17.Tad1 De7 18.Tf1 Le6 19.Txd8+ Dxd8 20.Td1 Dc8 21.Pd5 Lxd5 22.exd5 Pe7 23.Lg5 Pexd5 24.Pxe5 De6 25.Lxf6 Pxf6 26.Ld3 Te8 27.f4 Db6+ 28.Kh1 a5 29.Lb5 c6 30.Lxc6 Dxc6 31.Ta1 Pd7 32.Dh5 Pxe5 33.fxe5 De4 34.Tc1 Dxe5 35.Dxe5 Txe5 36.Tc8+ Lf8 37.Kh2 Te4 38.b3 Te3 39.Tb8 f6 40.Kg1 Kf7 41.Tb7+ Le7 42.Kf2 Tc3 43.h4 h5 44.Tb5 Lc5+ 45.Ke2 Te3+ 46.Kd2 Te5 47.Kd3 Lf2 48.Txe5 fxe5 49.Ke4 Kf6 50.Kf3 Lxh4 51.g4 hxg4+ 52.Kxg4 Le1 53.Kf3 g5 54.Ke2 Lb4 0 - 1.

Chess 0.5X - PION

1.e4 d6 2.Pc3 Pf6 3.Pf3 g6 4.Lc4 Lg7 5.0-0 Pbd7 6.d3 c6 7.Lg5 b5 8.Lb3 e5 9.De2 Lb7 10.a4 a6 11.axb5 cxb5 12.d4 Db6 13.Dxe5 dxe5 14.Pd5 Pxd5 15.exd5 0-0 16.Le7 Tfe8 17.d6 Tac8 18.Pg5 Txe7 19.dxe7 Pf6 20.Dxe5 Ta8 21.De3 Dxe3 22.Lxf7+ Kh8 23.fxe3 Pe8 24.Ld5 Lxd5 25.Tf8+ Lxf8 26.exf8(D) + Lg8 27.Pf7+  1 - 0.

Gambiet'82 - Rebel

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-0 Le7 6.Te1 b5 7.Lb3 d6 8.c3 0-0 9.De2 Lb7 10.a4 a6 11.d4 Dc7 12.Pbd2 Ld7 13.d5 Tfc8 14.De2 Tab8 15.b3 Db6 16.De3 Ta8 17.Lb2 Tc7 18.Ld3 Ph5 19.Lf1 Pf4 20.c4 Tb7 21.cxb5 Lxb5 22.Tac1 Lxf1 23.Kxf1 Db5+ 24.Pc4 h6 25.Dc3 Pxc4 26.Dxc4 Pd3 27.Te2 Pxc1 28.Dxc1 Dd3 29.Pe1 Db5 30.De3 Lg5 31.Dc3 Tbb8 32.Pd3 De8 33.Tc2 f6 34.a4 Dg6 35.Dc4 Tb7 36.b4 cxb4 37.Pxb4 Dh5 38.Te2 a5 39.Pd3 Df7 40.Dc6 Dd7 41.Tc2 Tab8 42.Dc4 Tb3 43.Kg1 g6 44.Kh1 f5 45.Kg1 fxe4 46.Dxe4 Df5 47.Dxf5 gxf5 48.Pxe5 Txb2 49.Txb2 Txb2 50.Pc6 Kf7 51.g3 Kf6 52.f4 Tb1+ 53.Kf2 Lxf4 54.gxf4 Ta1 55.Ke3 Txa4 56.h4 h5 57.Pd4 Ta1 58.Pb5 Td1 59.Pxd6 Txd5 60.Pc4 a4 61.Pb6 Ta5 62.Pc4 Tc5 63.Kd4 Tc8 64.Kd3   0 - 1.

Chess 0.5X - YNCT 2.0

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-0 Le7 6.Te1 b5 7.Lb3 0-0 8.c3 d6 9.d3 Le6 10.Pbd2 Lxb3 11.Pxb3 a5 12.a4 b4 13.cxb4 Pxb4 14.Le3 Pg4 15.De2 Pxe3 16.fxe3 f5 17.exf5 Txf5 18.Tf1 Dc8 19.e4 Tf6 20.Tac1 Kh8 21.Pbd2 Dd7 22.d4 exd4 23.Pxd4 Txf1+ 24.Pxf1 Tf8 25.Pe3 g6 26.Pf3 c5 27.b3 Da7 28.Tf1 Tf6 29.Pg4 c4+ 30.Kh1 cxb3 31.Pxf6 Lxf6 32.Pd2 Lg7 33.Db5 Da8 34.Pxb3 h5 35.Dxa5 Dxe4 36.Dd8+ Kh7 37.Dxd6 Pd3 38.a5 De2 39.Kg1 De3+ 40.Kh1 Pf2+ 41.Kg1 Ph3+ 42.Kh1 Dg1+ 43.Txg1 Pf2+  0 - 1.

Het schaakprogramma REBEL

Historie

Op mijn zesde jaar werden de eerste beginselen van het schaken me al geleerd en vooral tijdens de middelbare schoolperiode was schaken een intensieve bezigheid voor me. Dat het met hobby's soms vreemd kan lopen , bewijst dat ik na mijn schooltijd de schaakstukken zo'n tien jaar praktisch niet heb aangeraakt. Echter toen de eerste schaakcomputers in de winkel verschenen was ik direct weer geïnteresseerd Tot aanschaf van de Voice-Challenger werd besloten, echter de lol gaat er gauw vanaf als je elk jaar weer een nieuwe moet kopen om bij te blijven. Vandaar de aanschaf van een micro-computer waarop nu verschillende schaakprogramma's via een cassette-recorder geladen konden worden, waaronder Sargon II en Gambiet'80. Ik ben geen echte goede schaker, maar mijn niveau lag toch echt te hoog voor deze schaakprogramma's. Trouwens, er bestaan geen slechte schaakprogramma's, elk programma wat legale zetten afgeeft vereist al een hele kunst. Al met al, wederom was de lol eraf, er is niets aan als je elke partij wint. Op een goede dag (of was het een slechte) besloot ik zelf een poging te wagen, niet om een beter programma te produceren dan het commerciële geweld, maar gewoon om met de materie bezig te zijn. Het programma is nu precies 1 jaar oud en om het te testen werd gebruikt gemaakt van het commerciële programma Mephisto 1. De stand van zaken op dit moment is dat Rebel sterker is (verhouding 8:2).

Structuur

Graag wil ik iets vertellen over de structuur van het programma, daar deze nogal afwijkend is van andere programma's (denk ik) Het wordt nu een beetje technisch, zodat de meeste lezers wel de neiging zullen krijgen dit over te slaan. Het programma probeert het menselijk denken een beetje te imiteren. In een willekeurige stelling gaat een schaker kijken wat er maximaal voor hem te halen valt. Heeft hij iets gevonden , dan gaat hij de mogelijkheden van zijn tegenstander na, een soort van controle-procedure dus!! Zo ook in Rebel. Indien wij ons de beginstelling voorstellen en de daarbij behorende variantenboom van 2-ply dan zegt Rebel:

a2-a3__________________________________________________________________________ h2-h4

________________                           _____________________                       _____________________

a7-a6                    h7-h5                        a7-a6                            h7-h5                    a7-a6                                h7-h5

1. 'k  Bekijk a2-a3 tot en met h2-h4 en evalueer al deze zetten.

2. 'k  Vind e2-e4 de beste zet.

3. 'k  Breng deze zet in de stelling aan.

4. 'k  Verwissel van kleur.

5. 'k  Stuur deze stelling door dezelfde routine, die ook e2-e4 gewaardeerd heeft.

6. 'k  Vraag me af of e2-e4 nog voldoet, d.w.z. ben ik er materieel niet op achteruit gegaan?

    bij voldoet: voer de zet uit - klaar.

    bij voldoet niet: 

    a.Neem de zet terug.

    b.Geef hem de nieuwe waarde.

    c.Haal de eerst volgende zet op.

    d.Herhaal vanaf punt drie net zolang tot bij punt zes "voldoet" optreedt.

Met deze techniek, waaraan veel haken en ogen zitten, kan supersnel een 2-ply search gedaan worden, gemiddeld 1½ seconde op 2 MHz.  Hoe het programma verder gaat op een hogere ply , hoop ik u in een volgend nummer te vertellen. 

Natuurlijk is het zo, dat er bij e2-e4 niets aan de hand is. De zet wordt zodoende supersnel gevonden. Het verschil met andere programma's die volgens het normale alfa-beta algoritme werken (wat heet normaal??) is, dat niet onderaan de boom wordt begonnen met evalueren, maar 1 stap hoger. Tot slot een partij uit de tijd dat de verhouding  Rebel - Mephisto 1 nog fifty-fifty was.

Rebel - Mephisto 1  (3 minuten per zet)

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Ld7 6.Lc4 e6 7.0-0 Le7 8.Lg5 e5 9.Lxf6 Lxf6 10.Pb5 Lxb5 11.Pxb5 Le7 12.Ld5? Natuurlijk was 12.Dd5 hier geboden. Het programma-foutje is er inmiddels uit. Nietemin wordt hierdoor de partij juist interessant. 12. ......   Db6 13.Dg4!! Dxb5 14.Dc8+ Ld8 15.Dxb7 De pointe van de combinatie. 15.....  Dxb7 16.Lxb7 Pd7 17.Lxa8 0-0 18.Tfd1 Lc7 19.Lc6 Pf6 20.Td3 a5 21.Tad1 Tc8 22.Lb7 Tb8 23.Tb3? a4! 24.Tb4 Pxe4. Het programma Rebel is gebaseerd op de al eerder beschreven  2-ply-search, die steeds selectief wordt toegepast. Voor het tussenzetje a4 wordt Pxe4 op 4-ply als niet zinvol beschouwd. Vandaar het pionverlies.  25.Txe4 Txb7 26.Txa4 Txb2 27.Ta8+ Tb8 28.Txb8+ Lxb8 29.Tb1! La7 30.Tb7 Lxf2+ 31.Kxf2 Met mat op de 44e zet.

Ed Schröder